Znaczącą rolę w promowaniu czytelnictwa zawsze miały biblioteki szkolne. Zbiory wytrwale zbierane przez grono pedagogiczne, komitet rodzicielki oraz uczniów często bezpowrotnie ginęły w wyniku działań wojennych. Jednak, jak podaje nam “Księga pamiątkowa Domu Kultury im. T. Kościuszki w Chrzanowie”, w 1949 roku to właśnie te biblioteki wzięły na siebie po wojnie ciężar budowania kultury książki – aż do ustabilizowania się sytuacji nowopowstałych w Bibliotek Gminnych, w tym i obecnej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chrzanowie.
CHRZANÓW
SZKOŁA IM. ADAMA MICKIEWICZA/MARII KONOPNICKIEJ
Zamierzeniem okupanta było całkowite wyrugowanie z młodych umysłów patriotyzmu i polskości. Działania te rozpoczęto w roku szkolnym 1939/40 od zniszczenia godeł i portretów w szkołach powszechnych, w tym w męskiej „Mickiewicza” i żeńskiej „Konopnickiej”. Kierownicy obu szkół, nauczyciele oraz uczniowie, narażając własne życie, próbowali ukryć te rzeczy oraz cenne książki z biblioteki szkolnej w swoich domach lub różnorakich skrytkach. W większości przypadków udało się uratować wiele cennych przedmiotów i dokumentów. […]
W dniu otwarcia szkoły [nr 1 przy ul. Borelowskiego 1 w roku 1962/63] swą działalność rozpoczęła biblioteka szkolna. W 1967 roku księgozbiór biblioteczny liczył 8 tysięcy książek, trzydzieści razy więcej niż w latach 30. Z roku na rok zwiększała się ich liczba i wzbogacała oferta biblioteki. […] Obecnie [2012/2013] biblioteka posiada ponad 18 tys. woluminów.
…Od Jedynki do Jedynki… : wydawnictwo jubileuszowe / redakcja tekstu Małgorzata Dziuba, Katarzyna Tęczar, Anna Mrowiec, s. 13 i 15.
TOWARZYSTWO SZKÓŁ LUDOWYCH
W grudniu 1937 r. Koło TSL im. St. Staszica w Chrzanowie doprowadziło do otwarcia publicznej biblioteki i czytelni czasopism. […] Biblioteka liczyła w marcu 1938 r. 700 dzieł polskich i obcych autorów, obsługiwała 90 członków.
Chrzanów : studia z dziejów miasta i regionu do roku 1939 / Muzeum w Chrzanowie, s. 237.
GIMNAZJUM/LICEUM IM. STANISŁAWA STASZICA
Systematycznie, przez lata gromadzony księgozbiór, liczył przed wybuchem wojny 6300 tomów. Po zamknięciu szkoły w listopadzie 1939 r. znaczną część księgozbioru spalono na boisku szkolnym. Część w ostatniej chwili uratowali sąsiedzi szkoły, część ocalała. Odzyskano po wojnie 1456 egzemplarzy, jak na pierwszym powojennym posiedzeniu Rady Pedagogicznej wyliczył dyrektor szkoły dr Henryk Augustyński.
Z tradycją w nowoczesność : I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Chrzanowie 1911-2011 / [redakcja Alicja Molenda].s. 70-71.
Lata 50 to okres indoktrynacji i propagandy komunistycznej, co widać w inwentarzach biblioteki. Główne zakupy to dzieła klasyków marksizmu-leninizmu, podręczniki rosyjskie, dzieła socrealistyczne. Część dawnych zbiorów – m.in. Jana Dobraczyńskiego, Zofii Kossak, Czesława Miłosza decyzją Wydziału Oświaty usunięto i wywieziono na makulaturę. […] Stan księgozbioru na dzień dzisiejszy [2001] wynosi 18 866 egz.
Nasz Staszic : zarys historii I LO im. Stanisława Staszica / oprac. Bogusława Mrowca, Olga Piotrowska, s. 59.
KRZESZOWICE
PZWN IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI
W sali gdańskiej pałacu Potockich mieściły się pierwsze zbiory nowo powstałej w 1946 roku biblioteki. […] Bibliotekę zorganizowano w miejscu dawnej hrabiowskiej biblioteki, w której znajdowały się oryginalne oszklone półki na książki. […] Książki napływały do pałacu z różnych źródeł i pod koniec pierwszego roku zgromadzono już około tysiąca woluminów.
Pałacowe dzieci : rzecz o pedagogii Stanisława Jedlewskiego na podstawie funkcjonowania Państwowego Zakładu Wychowawczo-Naukowego im. Tadeusza Kościuszki w Krzeszowicach w latach 1946-1950 / Małgorzata Michel, s. 351-352.
A może w Państwa książkach znajdą się inne pieczątki po szkolnych bibliotekach ziemi chrzanowskiej? Zapraszamy do współpracy.
