Wśród zachowanych książek, które jako pierwsze zostały wpisane do inwentarza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chrzanowie znajduje się „Bibliotekarstwo praktyczne w zarysie” Józefa Grycza. (Nie mylić z najstarszymi okazami w księgozbiorze, bo te pochodzą z czasów dużo wcześniejszych niż 1945 rok.) To pierwszy polski nowoczesny poradnik z zakresu bibliotekarstwa. Oto kilka zdań ze wstępu i posłowia autora:
Jesteśmy w czwartym roku wojny. Musimy patrzeć, jak niszczy się polską książkę i nasze księgozbiory. Nieliczne biblioteki niedotknięte jeszcze pogromem stoją, z okaleczałymi zasobami i zniekształconą organizacją wewnętrzną, niedostępne dla polskiego czytelnika. Pracownicy biblioteczni, pozbawieni swych warsztatów, w rozproszeniu.
Nie możemy jednak dać się przerazić, obezwładnić, nie wolno nam się załamać ani zwątpić o odbudowie naszego bibliotekarstwa po wojnie. My bibliotekarze wierzymy i wiemy, że powrócimy do pracy i będzie to praca ogromna, wymagająca licznego zastępu ludzi do niej przygotowanych. Musi do niej stanąć nie tylko grono dawnych bibliotekarzy, lecz także o wiele liczniejszy zespół sił pomocniczych, choćby przejściowych, na początek, zanim nie wyszkoli się wystarczającej liczby personelu fachowego. […]
Warszawa, 22 listopada 1942.
[…] Wśród zawieruchy wojennej przepadły moje najcenniejsze książki wraz z wypiskami i notatkami, gromadzone z górą 25 lat, nie miałem więc pod ręką potrzebnej literatury. Stosunki okupacyjne wyczerpywały nerwy, a obciążające dużą odpowiedzialnością obowiązki zawodowe, wykonywane równocześnie z ramienia podziemnych władz polskich jak i z rozkazu-przymusu władz okupacyjnych, nie pozwalały na poświęcenie się całkowicie podręcznikowi. […]
Samo wykończenie wypadło mi zresztą na okres najcięższy, gdy podczas powstania warszawskiego tkwiłem na posterunku w Bibliotece Narodowej. W zgiełku walk, w sąsiedztwie koszar SS, ustawiczne utarczki z żołnierzami niemieckimi, grożącymi grabieżą i spaleniem Biblioteki, ciągła troska o zbiory biblioteczne, jak w ogóle tragiczne losy Warszawy i powstania – nie mogły doprawdy sprzyjać pracy umysłowej. Nie zdołały jej jednak przerwać: 19 września 1944 r. rękopis był gotowy. Udało mi się też uratować go i zabrać z sobą do obozu w Pruszkowie, po czym towarzyszył mi w różnych przymusowych wędrówkach, aż szczęśliwie znalazł nakładcę. […]
Warszawa, 10 lipca 1945.
J.G.
Bibliotekarstwo praktyczne w zarysie : podręcznik i poradnik / Józef Grycz, s. 5-6.
Józef Grycz z powołania zajmował się organizacją polskiego bibliotekarstwa. Opracowywał przepisy, wydawał podręczniki fachowe, pracował przy projekcie ustawy zwanej „Dekretem o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi” (17 kwietnia 1946 r.), dzięki której po wojnie mogła powstawać sieć biblioteczna.
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19460260163/O/D19460163.pdf
Praktyczne rezultaty tej pracy widać w tworzeniu struktur na ziemi chrzanowskiej, co opisał i zilustrował w “Księdze Pamiątkowej Domu Kultury im. T. Kościuszki w Chrzanowie” Edward Chełstowski, pierwszy kierownik Powiatowej Biblioteki Publicznej (1948-1949). Liczby woluminów podane w zestawieniu pokazują jakimi skromnymi zasobami dysponowało odrodzone bibliotekarstwo.
Ta kronika to najstarsze zachowane źródło związane z naszą biblioteką. Zależy nam na tym, aby zachować jak najwięcej takich pamiątek.
