Tym razem zapraszamy do chrzanowskiego “Morskiego Oka”.
Kamieniołom Skała, znajdujący się przy ul. Fabrycznej, po zakończeniu eksploatacji został zatopiony na początku XX wieku. Z czasem powstało tam kąpielisko wraz z ośrodkiem sportów wodnych: klubem kajakowym i żeglarskim. Po wznowieniu eksploatacji w kopalni “Matylda” woda opadała. Akwen zakończył swoją działalność w 1953 roku. Poziom wody zaczął się ponownie podnosić w 2017 roku.
Teren Skały to także fascynujące miejsce dla miłośników geologii oraz historii sztuki. Z wydobywanego tam kamienia wykonano fasadę Muzeum Narodowego i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Śladów chrzanowskiego dolomitu można poszukiwać także w Wiedniu. W samym Chrzanowie warto zwrócić uwagę choćby na mury kościoła św. Mikołaja (bloki tam użyte pochodzą również z kamieniołomów na Rosowej Górze i Kątach).
Jak powstała fablokowska Skała
“Chrzanowskie wyrobisko przy dzisiejszej ul. Fabrycznej zaczęto eksploatować być może już w XVII w. Na początku minionego stulecia kupiła ten teren spółka Kamieniołomy Miast Galicyjskich z siedzibą w Krakowie. Wtedy właśnie Skała została zalana, ponieważ po wstrzymaniu wydobycia w kopalni Matylda, na osiedlu Kąty, podniósł się poziom wód gruntowych. W 1927 r. Skałę osuszono na kilka lat. Gdy w 1931 r. kopalnię Matylda ponownie zatopiono, wyrobisko znów znalazło się pod wodą. Mieszkańcy zorganizowali tam kąpielisko, popularnie nazywane Morskim Okiem. Głębokość dochodziła do 5 m. Akwen istniał do 1953 r. Zniknął podczas kolejnego odtapiania Matyldy. Wówczas Skała stała się świetnym miejscem do jazdy na sankach. Funkcjonował tam orczykowy wyciąg narciarski. Jeszcze raz woda pojawiła się w 2017 r. Eksperci mówią, że już zostanie.” (źródło: Łukasz Dulowski, Co dalej z fablokowską Skałą w Chrzanowie? Wandale nie próżnują, Przełom)
Na podstawie:
- Więcej niż Jura: przewodnik po ziemi chrzanowskiej / Piotr Grzegorzek. Wyd. 2, s. 76-77.
- Chrzanów i okolice: przewodnik turystyczny, Urząd Miejski w Chrzanowie, s. 59.
- Przy Fabloku może znów powstać Morskie Oko / Ewa Solak (Przełom 2017, nr 31, s. 5).
- Co dalej z fablokowską Skałą w Chrzanowie? Wandale nie próżnują / Łukasz Dulowski
[https://przelom.pl Dostęp 08.05.2021]
Zdjęcie główne: Morskie Oko. Kolekcja Zbigniewa Tomskiego.
W ramach Tygodnia Bibliotek (8-15 maja), który w tym roku przebiega pod hasłem „Znajdziesz mnie w bibliotece”, prezentujemy cykl “Tutaj znajdziesz historię” poświęcony miejscom i obiektom nieistniejącym, zmienionym, zapomnianym, o których informacje zachowały się Bibliotece, archiwach oraz ludzkiej pamięci. Zachęcamy do dzielenia się w komentarzach wspomnieniami